İbretnüma

Canan, 1970

İbretnüma, 2009

1992 yılında Marmara Üniversitesi İşletme bölümünü tamamlayan CANAN, iki yıl sonra aynı üniversitenin resim bölümünde sanat eğitimine başlar. Sanatçı, çalışmalarında performanstan minyatüre, yerleştirmeden ışık-gölge oyunlarına, fotoğraftan videoya kadar çeşitli ifade biçimlerini kullanır.

CANAN, çalışmalarında feminist bir bakış açısıyla ele alınan kadın temasını geleneksele ve yerel kültüre ait referanslarıyla konu edinir. Kadının modern toplum içinde maruz kaldığı tabu, taciz ve baskıları çok katmanlı bir anlatımla ele alır. Sanatçı, kadın kimliği ve bedeni üzerinde oluşturulan iktidar alanlarını, toplumsal cinsiyet politikalarını ve bu politikaların yaptırımlarını sorgular. Birbiri için tamamlayıcı olan yazılı, sözlü ve görsel tarihi birlikte değerlendirerek, cinsiyet kalıplarının sert çizgilerle tanımlanmasını eleştirir. Toplumsal bilinçaltını besleyen hikâye, masal ve mitlerle de ilgilenen sanatçı, yaratıklar, cinler, periler, Şahmeran, hayvanlar gibi sözlü anlatım geleneklerindeki güçlü sembollere yapıtlarında yer verir. CANAN, soğuk ve sert gerçekler yerine kurgusal dünya ile oluşturduğu bu bağı, oldukça ironik bir ifade diliyle yansıtır.

“İbretnüma”, Güneydoğu Anadolu’da, “hayallerinde bile kendi olmasına izin verilmeyen” bir kızı konu alan bir video masaldır. Videoda görsel olarak minyatür kullanılması, İslam sanatıyla ilişkilendirilen bir tekniği tekrar gündeme getirir. Sanatçı bu görsel dili, toplum tarafından ötekileştirilmiş kadınlarının temsilinde kullanır. Aile, din, toplum ve devlet baskılarına çeşitli biçimlerde maruz kalan kadınların durumunu geçmişle bugün arasında bir karşılaştırmaya tabi tutar. Kullanılan dil ve dış ses, masallardaki erkek anlatıcının üslubunu sorunsallaştırarak hikâye anlatıcısının eril sesine karşı da eleştirel bir tavır içerir. Videoda hikâyenin ana karakteri üzerinden, laiklik ve muhafazakârlık tartışmalarının ortasında kalan kadın bedeninin toplumsal olarak karşılaştığı disiplin ve kontrol mekanizmaları ele alınır.

Yapıtın Türü

Film / Video

Teknik

Video

Ölçüler

27’30”, loop

Koleksiyon

Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Koleksiyonu
İstanbul Modern Sanat Müzesi / Uzun Süreli Ödünç